Transhumance met Brecht van Hoeve Speckbosch

Biodiversiteit, natuurbegrazing, Transhumance en wol: hoe geraken we uit de vicieuze cirkel van de grote wol voorraad?

Wie is Brecht?

Brecht is bioloog en samen met zijn echtgenote en kinderen bezieler van Hoeve Speckbosch.

Natuurboerderij Speckbosch biedt begrazingsdiensten aan met schapen en geiten. Ze werken hiervoor samen met enkele oude Belgische rassen zoals het Mergellandschaap, de Ardense Voskop, de Belgische Hertegeit en de Kempische geit.

Daarnaast verkoopt Speckbosch ook eieren, appelen, peren, aardbeien, pompoenen en prei via de korte keten.

Het verhaal van de begrazing

Grote schapen troepen met meer dan 250 ooien, zijn in Vlaanderen vaak verbonden aan projecten van natuurbegrazing. De dieren worden ingezet voor het onderhoud van natuurlijke terreinen zoals deze van Natuurpunt, Natuur & Bos of grote privé partijen zoals de Haven van Antwerpen of de Luchthaven van Zaventem. Inkomsten zijn verbonden aan de contracten die met de verschillende partijen worden afgesloten, bio-diversiteitsdoelen, begrazingsdoelen….

Voor Brecht is economische rendabiliteit belangrijk, zonder de bio-diversiteitsaspecten uit het oog te verliezen.

Het is telkens weer een evenwicht zoeken: zo ontvangen de dieren geen bijvoeder, in droge zomers moeten ze het kunnen redden met schrale grond. Vlees rendabiliteit kom hierbij slechts op de tweed plaats.

Toch komt de kudde goed terecht: om de 3 dagen worden ze verzet van grond. Vrijwilligers in de buurt houden een oogje in het zeil. Transhumance langs trage wegen, ja Brecht trekt met zijn kudde van weide naar weide over grote steenwegen met de hulp van zijn trouwe hond. Als toerist zien we dit graag. Voor hem is het evenwel pure realiteit en een hele arbeid.

Men dient oog te hebben voor zowat alles: planten, de dieren, hun mogelijke mankementjes, de planten op het terrein, de vraag van de opdrachtgever, het klimaat: te droog, te nat, het Natrua2000 gebied….

Obstakels zijn er genoeg:

De onmogelijkheid voor de bouw van de stal nabij het natura2000 gebied
De wolven in aantocht…
De menselijke wolven …. Zij stelen en eten de schapen
Te natte gronden en hoeveproblemen
De klimaatsverandering : droogte, warmte, en vocht van alles te…

Daar tegenover staat hij garant voor een prachtig project:

Nauurparels als een snoer doorheen het landschap. De omgeving van groot Kortenberg, Veltem, Herent: We volgen Brecht en zoon op 1 mei via de transhumance tot op een natuurweide van de gemeente Herent. Omgeven door woonwijken: een oase van groen voor wandelaars en kinderen.
Het behoud en het vergroten van de biodiversiteit
De toeristische beleving en de goodwill die schapen creëren
Het hoevevlees: zelden zo’n verfijnd natuurproduct op het bord gekregen.
De didactiek: Brecht is een leraar in hart en nieren: hij geeft het beroep met zoveel geduld en liefde door (we waren aanwezig bij de opleiding van een stagiair)

Alles ademt natuur in een economisch sterk verhaal

De wol

Om het verhaal van de wol te begrijpen gingen we een dag sorteren.

Hoe beëindig je een vicieuze cirkel van wol opstapeling van jaren?

Want neen: voor wol krijg je geen cent meer. En toch dienen de dieren verlost te geraken van hun beschermende vacht.

Als scheerder van zijn eigen troep en deze van kleine schapenhouders kent hij het klappen van de zweep.

De laatste 3 jaar stapelden zich +/- 4 ton wol op.

Biedt sorteren een uitweg?

Ja : enkel wanneer de sorteerders hun loon kunnen sorteren (dat is alvast het devies van Brecht)

Het voorbeeld:

Ik heb gesorteerd op de volgende kwaliteiten:

Vossekop voor Viltwol
Mergerlander voor isolatie
handspinners en handvilt-wol (minimaal maar met de grootste waarde voor de directe verkoop)

Slechte vachten voor pellets

Krotten en aanhangels voor mestwol (op de composthoop)

Mijn logica: als je van de wol meerwaarde wil halen, dien je per categorie uit te sorteren en voor de bewaren alle vieze krotten en natte wol er uit te halen.

Het wordt dan mogelijk de wol te labelen per soort, goed in te pakken en te bewaren tot je de juiste vraag krijgt.

Dit systeem is arbeidsintensief.

Het vraagt ongeveer 4 sorteerders voor een troep van 260 dieren te scheren en te sorteren op een dag.

Sorteren, labelen, opbouwen van (conneting the dots) partnerschappen en je krijgt geld voor de wol.

Ik denk dat we nu snel in de omslag gaan komen. Kringloopdenken, CO2 stockage, meer natuurgebieden (ook in Vlaanderen), de vraag van de consument naar duurzaamheid in alle geldigheden, isolatie… We kunnen er niet meer van tussen.

De Kip? Het Ei? Laten we starten met het opleiden van scheerders, wol sorteren (in eerste instantie met een vzw en vrijwilligers: misschien zijn er samenwerkingen mogelijk) en dan beschikken we over vermarktbare producten voor een meer duurzame wereld, waarin Brecht al een speler is.

Monique